Opština Ražanj

Vodosnabdevanje

JKP „Komunalac“ je odgovorno za rad i održavanje vodovoda, kanalizacionog sistema i komunalnih objekata u Opštini. Osnivač JKP „Komunalac“ je Opština i ima 17 zaposlenih.

Grad Ražanj i seoska naselja Varoš i Šetka se snabdevaju pijaćom vodom sa glavnog izvorišta iz aluvijala Jovanovačke reke u Novom Bračinu sistemom bunara kapaciteta 15 l/s. Dužina vodovodne mreže iznosi 18 km. Ukupna dužina glavnih dovoda iznosi 12,5 km. Glavno izvorište se sastoji od jednog cevasto bušenog bunara, izgrađenog 1979. godine, dubine 10 m, i dva kopana bunara, izgrađenih 1994. godine, dubine 5-6 m, kapaciteta jednog bunara 5 l/s. Udaljenost glavnog izvorišta od grada je 10 km. Iz bunara se crpi 15 l/s vode pomoću pumpi. Pumpama iz bunara voda se potiskuje u rezervoar od 60 m3 u selu Šetka, a odatle novom pumpom za naselja Varoš, Šetka i Čubura kroz cevovod od plastičnih cevi Ø 200 do rezervoara od 120 m3 iz koga se voda gravitacijom deli ovim naseljima. Pokrivenost grada i sela Varoš i Šetka vodovodnom mrežom je 98%. Od ukupnog broja stanovnika na teritoriji Opštine (9.150) sa gradskog vodovoda snabdeva se 2.310 stanovnika ili 25,24%. Od ukupnog broja domaćinstava (3.614) na teritoriji Opštine gradskim vodovodom 54,06% (1.954) domaćinstava se snabdeva vodom za piće, ostali broj domaćinstava snabdeva se pijaćom vodom sa 23 vodovoda u vlasništvu Mesnih zajednica-grupe građana, grupe od 2 i više domaćinstava ili individualno iz sopstvenih bunara. Procenjena norma potrošnje vode je 250 l/st/dan. Sadašnje potrebe grada za pijaćom vodom iznose 2,5-3 l/s. Ukupna godišnja potrošnja vode iznosi oko 70.000 m3.

Izdašnost ovih bunara vremenom opada, a rezervoari nemaju odgovarajuću zapreminu da izravnaju neravnomernosti između doticaja i potrošnje pijaće vode. Kvalitet vode odgovara Pravilniku o higijenskoj ispravnosti vode za piće. Prečišćavanje vode se vrši hlorisanjem i ono je automatizovano.

Gradski vodovod (Ražanj, Varoš, Čubura i Šetka) se napaja vodom preko zastarele vodovodne mreže iz 1978. godine i još starije sekundarne mreže iz 1928. godine, zbog čega je održavanje skupo i neefikasno. Česte su havarije na primarnoj, dotrajaloj mreži. Potrebno je izvršiti rekonstrukciju primarne mreže. Razdelna mreža u naselju Ražanj sastoji se od cevi prečnika Ø 60, Ø 80, Ø 100 i Ø 200, ukupne dužine 21 km na koju su priključene zgrade kao i dve javne česme.

U toku 1992. godine zamenjena je sekundarna mreža u selu Šetka oko 250 m, u pravcu od crpne stanice prema selu Šetka cevima Ø 110 od polietilena, gde je došlo do znatnog smanjenja rasturanja pijaće vode.

JKP „Komunalac“ je u toku 2012. godine isporučilo 77.496 m3 vode fizičkim i pravnim licima. Isporučena voda je kontrolisana od strane Zavoda za zaštitu zdravlja Kruševac i po nalogu sanitarne inspekcije od strane Instituta za zaštitu zdravlja Niš. Odrađeno je 40 hemijsko-bakterioloških analiza vode od kojih 1/3 sa izvorišta i 2/3 iz mreže. Sve analize su ispunile kriterijume higijenske ispravnosti vode.

Seoski vodovodi se napajaju vodom uglavnom preko kaptiranih izvora sa izvorišta iz neposredne okoline koji su u vlasništvu Mesnih zajednica-grupe građana. Privatni seoski vodovodi postoje u Skorici, Smilovcu, Mađeru, Crnom Kalu, Cerovu i Novom Bračinu. Ovakvim načinom vodosnabdevanja obuhvaćeno je oko 2000 stanovnika. U ostalim naseljima snabdevanje pijaćom vodom se vrši udruživanjem 2 ili više domaćinstava ili individualno iz sopstvenih bunara.

U 8 naseljenih mesta postoje javne česme i to u: Ražnju-4, Poslonu-1, Skorici-1, Podgorcu-1, Vitoševcu-1, Novom Bračinu-1 i Starom Bračinu-1.

Gradski vodovod je u vlasništvu JKP „Komunalac“ a ostali vodovodi na teritoriji Opštine su u vlasništvu Mesnih zajednica i grupe građana i postoje u 15 od 23 Mesnih zajednica, a ostala naselja se snabdevaju pijaćom vodom iz bunara. U daljem tekstu ovog pregleda date su određene karakteristike snabdevanja građana vodom po Mesnim zajednicama-naseljima.

Ražanj – Gradski vodovod Ražanj snabdeva vodom naseljena mesta Ražanj, Varoš, Čuburu i Šetku sa ukupno 1.115 (806 aktivnih) priključaka odnosno 890 domaćinstava i 125 (78 aktivnih) pravnih lica. Količina vode zadovoljava potrebe ali iz razloga prepumpavanja vode i određene tehničke neispravnosti odnosno nedostatka određenih postrojenja dolazi do ogromnog gubitka vode. Trenutno su dva bunara u funkciji dok je jedan van upotrebe iz razloga remontovanja jedne pumpe;
Novi Bračin – građani Novog Bračina snabdevaju se vodom iz sopstvenog vodovoda sa priključenih 210 domaćinstava;
Šetka – građani Šetke snabdevaju se vodom iz gradskog vodovoda sa priključenih 270 domaćinstava. Količina vode zadovoljava potrebe, trenutno je u funkciji samo jedna pumpa druga je van upotrebe;
Varoš – građani Varoša snabdevaju se vodom iz gradskog vodovoda sa priključenih 100 domaćinstava;
Smilovac – građani Smilovca snabdevaju se vodom sa vodovoda „Vrelo“ koje je u vlasništvu grupe građana sa priključenih 87 domaćinstava. Ostali deo domaćinstava snabdeva se sa privatnih vodovoda u grupi od 2 i više domaćinstava;
Skorica – građani Skorice snabdevaju se vodom sa vodovoda „Vrelo“koje je u vlasništvu grupe građana sa priključenih 107 domaćinstava, i sa vodovoda „Paljevac“ sa priključenih 90 domaćinstava, kao i sa privatnih vodovoda u grupi od 2 i više domaćinstava;
Mađere – građani Mađera snabdevaju se vodom iz sopstvenog vodovoda u vlasništvu Mesne zajednice. Vodom se snabdeva celokupno stanovništvo sela Mađera;
Maćija – građani Maćije snabdevaju se vodom sa jednog vodovoda u vlasništvu grupe građana sa priključenih 22 domaćinstava;
Cerovo – građani Cerova snabdevaju se vodom sa jednog vodovoda u vlasništvu Mesne zajednice;
Crni Kao – građani Crnog Kala snabdevaju se vodom sa jednog vodovoda koji je u vlasništvu Mesne zajednice, gde se celokupno stanovništvo snabdeva vodom iz istog;
Vitoševac – vodovod u Vitoševcu je u vlasništvu Mesne zajednice. Raspolaganje vodovodom je preneto na osnovnu školu, a potrošači vode su osnovna škola, poslovno stambeni objekat i jedna javna česma. Ostali građani snabdevaju se vodom iz bunara ili sa privatnih vodovoda grupe građana;
Podgorac – građani Podgorca se snabdevaju vodom sa 6 vodovoda u vlasništvu grupe građana, sa priključenih 65 domaćinstava. Ostali građani snabdevaju se vodom iz bunara ili sa vodovoda u vlasništvu od 2 i više domaćinstava;
Pardik – građani Pardika se snabdevaju vodom sa dva vodovoda školski i seoski, sa priključenih 63 domaćinstava. Ostali građani snabdevaju se vodom iz bunara kao i sa vodovoda u vlasništvu grupe građana od 2 i više domaćinstava;
Grabovo – građani Grabova snabdevaju se vodom sa jednog vodovoda u vlasništvu grupe građana sa priključenih 45 domaćinstava. Ostali građani snabdevaju se vodom iz bunara ili sa vodovoda u vlasništvu grupe građana od 2 i više domaćinstava;
Braljina – građani Braljine snabdevaju se vodom sa dva vodovoda u vlasništvu grupe građana, kao i sa vodovoda u vlasništvu grupe građana od 2 i više domaćinstava.

Vodovoda nema u sledećim Mesnim zajednicama: Poslon, Maletina, Rujište, Lipovac, Praskovče, Pretrkovac, Stari Bračin i Čubura.

Za izgradnju vodovodne mreže na teritoriji Opštine postoji tehnička dokumentacija.

Zajedničko za sve vodovode na teritoriji Opštine, se ogleda u tome da izvori ne presušuju i da količina vode zadovoljava potrebe domaćinstava, ali u letnjem periodu, u zavisnosti od vremena, dolazi do nedostatka vode za piće i restrikcije iste iz razloga što ne postoji organizovana kontrola potrošnje vode (polevanje bašte i sl.).

Vodosnabdevanje u opštini Ražanj je jedan od najprioritetnijih problema u oblasti infrastrukture. U cilju trajnog rešenja pitanja vodosnabdevanja grada i seoskih naselja Opštine, urađen je projekat za izgradnju regionalnog vodovoda sa akumulacije „Bovan“, za opštine Aleksinac, Ražanj, Soko banja i Paraćin. Sistem koji će obezbediti vodu za navedena naselja je regionalnog karaktera, sa magistralnim cevovodom vezanim sa postrojenjem za preradu vode „Bresje“ i velikim brojem hidrotehničkih objekata (crpne stanice, rezervoari, prekidne komore).Trenutni kapacitet postrojenja za preradu vode „Bresje“ iznosi 300 l/s, sa mogućnošću proširenja kapaciteta za preradu vode od 600 l/s. Projekat zahteva velika finansijska sredstva i njegova realizacija je počela 1996. godine. Izgrađen je deo magistralnog cevovoda u dužini od 1.660 metara. Od Fonda voda Srbije dobijene su cevi za magistralni cevovod u dužini od oko 10 km. Dužina magistralnog cevovoda je 39 km od postrojenja „Bresje“ do rezervoara „Plana“ na teritoriji opštine Paraćin. Dinamika gradnje, zbog nedostatka finansijskih sredstava zaostaje u odnosu na planiranu dinamiku.

Kanalizaciona mreža

Kanalizacionu mrežu ima samo sedište Opštine, u nekim delovima centralnog gradskog područja, ali je ona nedovoljnog kapaciteta. Otpadne vode se prikupljaju kroz centralni kanalizacioni sistem pod nadzorom JKP „Komunalac“. Kanalizaciona mreža je izgrađena 1978. godine. Dužina glavnog kolektorskog voda je 2.014 metara, sa 369 priključaka i 10 uličnih slivnika. Glavnom ulicom ide glavni kolektorski vod prečnika DN 200 (dimenzija nominalna Ø) u dužini cevovoda od 1.500 m i kolektorski vod prečnika DN 300 u dužini cevovoda od 514 m, i dužine priključka 13 m, gde se nalazi i čvor za kanal u ulici Novoražanjskoj. Kanalizaciona mreža polazi od fabrike „14. Oktobar“ i prolazi pored škole, centra grada i dalje preko mosta na Ražanjskoj reci do uliva u istu reku gde se ispuštaju otpadne vode kroz jedan ispust. Glavni kolektor je od betonskih armiranih cevi sa naglavkom i spojnom gumom, dok se priključna cev DN 200 radi od PVC cevi sa spojnom gumom. Primarni cevovod je postavljen 1986. godine. Dužina primarne i sekundarne kanalizacione mreže je 7.426 km. Primarna i sekundarna kanlizaciona mreža postoji samo u Ražnju. Primarnom mrežom je pokriveno preko 95% teritorije naselja a na mrežu je priključeno oko 90% naseljenih domaćinstava. Projektovani protok je 15 l/st/dan. Šahtovi su od montažnih prstenova DN 1000 i visine 50 cm montirani na betonskom dnu. Završni deo je takođe montažni betonski element sa asimetričnim poprečnim presekom. Na vertikalnoj strani betonskog šahta ugrađene su penjalice DN 1212 ili od betonskog gvožđa Ø 20 zaštićenih od korozije. Delimično je industrija priključena na kanalizacionu mrežu. Sva otpadna voda se ispušta bez bilo kakvog tretmana. Ukupna proizvedena količina otpadnih voda se procenjuje na 948 m3 dnevno. Oko 20% otpadne vode se infiltrira u osetljivo (aluvial ili karst) tlo. Jedan deo fekalnih voda evakuiše se sa podzemnim vodama i zagađuju ih. Postojeći kolektor je oštećen na više mesta, pa se pri obilnijim padavinama javlja dotok kišne vode, dolazi do uspona i izlivanja fekalnih voda na ulice Ražnja. Ne postoje objekti za mehaničko i biološko prečišćavanje otpadnih voda pre ispuštanja u kanalizacionu mrežu. Ne postoji ni jedna crpna stanica koja potiskuje u kanalizaciju.

Postoji Generalni projekat za prikupljanje, odvođenje i prečišćavanje otpadnih voda na teritoriji opštine Ražanj koji predviđa izgradnju 14 postrojenja za po jednu mesnu zajednicu i četiri postrojenja za dve ili više mesnih zajednica. Najveći problem je to što ni jedna seoska mesna zajednica nema izgrađenu kanalizacionu mrežu, što predstavlja jedan od najvećih problema u zagađenju životne sredine na teritoriji opštine.     

Komunalni objekti

Novi objekat zelene pijace pušten je u rad januara 2006. godine koji je omogućio znatno bolje uslove za prodaju poljoprivrednih proizvoda. Postoji prateći poslovni prostor za prodaju mlečnih i drugih proizvoda. Površina zelene pijace je 120 m2. Cena i naplata komunalnih usluga na zelenoj pijaci se vrši na osnovu zakupa tezgi.

Stočna pijaca se nalazi na izlazu iz grada, na putu prema selu Lipovcu, površine 60 ari. Cena i naplata komunalnih usluga na stočnoj pijaci se vrši pojedinačno po grlu.

Opštinsko groblje se nalazi u KO Ražanj, površine 70 ari. Problem groblja u Ražnju je neisparcelisanost i popunjenost. Groblja su kategorisana i njime upravlja JKP „Komunalac“. Postoji mogućnost za proširenje groblja, obezbeđena je parcela ali nije rešen pravno-imovinski odnos.

Postojeća deponija smeća za naselje Ražanj, nalazi se na udaljenosti od 2 km prema naselju Lipovac, koja ne odgovara standardima.